Wat is de koolstofvoetafdruk? We associëren allemaal een beeld met een woord of een onderwerp, en deze associatie verschilt van persoon tot persoon. Dit begrip, dat door vele factoren wordt beïnvloed, kan ons ervan weerhouden om voordeel te halen uit bepaalde analyses omdat ze ons misschien niet voldoende zijn uitgelegd.

De koolstofvoetafdruk zou wel eens in deze categorie kunnen vallen. Daarom gaan we het proces en de bijbehorende termen definiëren, uitleggen waar het voor dient, hoe het nuttig is voor je bedrijf en hoe het wordt uitgevoerd.

De koolstofbalans of koolstofvoetafdrukbeoordeling is een schatting van de bijdrage van je organisatie aan de opwarming van de aarde, veroorzaakt door de toename van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer en geaccentueerd door andere verschijnselen, door systemische interacties.

Het zou daarom nauwkeuriger zijn om te spreken van een broeikasgasbalans of koolstofequivalentenbalans. Van verschillende gassen wordt gezegd dat ze een “broeikaseffect” hebben omdat ze helpen een deel van de energie op te vangen die door de zon naar de aarde wordt gebracht en door de aarde naar de ruimte wordt uitgestoten. Een deel van deze energie wordt opgevangen, net als in een broeikas. Het principe is precies hetzelfde, vandaar de naam.

Het begrip koolstofequivalent staat voor de omzetting van het opwarmend vermogen van een ton van elk van de broeikasgassen in het koolstofequivalent ervan. De koolstofbalans (of koolstofequivalentbalans) bestaat daarom uit het identificeren en schatten van de uitstoot van broeikasgassen waarvoor je organisatie verantwoordelijk is tijdens haar activiteiten.

Het doel van een koolstof(equivalent)voetafdruk is tweeledig. Aan de ene kant is het een beschrijvende oefening die je helpt te begrijpen welke bronnen van emissies verbonden zijn aan jouw activiteit, waar ze vandaan komen en wat de ordes van grootte zijn. Het is een inventarisatie.

Ten tweede, en niet minder belangrijk, identificeert het de acties die u kunt ondernemen om deze emissies te verminderen. Een korte uitleiding naar wat bekend staat als 'scopes'. Er zijn er drie en ze zijn afhankelijk van hoe dicht de emissies zich bij de perimeter van het bedrijf bevinden.

Grofweg kunnen we zeggen dat:

- Scope 1 staat voor directe emissies die op de locatie worden gegenereerd (verbranding van gasvormige, vloeibare of vaste brandstoffen, lekkage van koelgassen, etc.) en binnen de directe perimeter van het bedrijf (bijv. wagenpark)

- Scope 2 omvat indirecte emissies die verband houden met energie die niet op de locatie wordt geproduceerd (bijv. aankoop van elektriciteit of stoom geproduceerd door een derde partij, etc.)

- Scope 3 omvat alle andere indirecte emissies waarover het bedrijf geen controle heeft: van de waardeketen stroomopwaarts (producten en diensten in de toeleveringsketen) en stroomafwaarts (tot het gebruik door de gebruiker en het einde van de levensduur).

Hoe wordt een koolstof(equivalent)-beoordeling uitgevoerd?

Er zijn drie stappen bij het uitvoeren van een koolstof(equivalent)-beoordeling:

- definiëren van de reikwijdte van het onderzoek

- verzamelen van de gegevens en uitvoeren van de berekeningen

- interpreteren en opstellen van aanbevelingen voor actie

De reikwijdte kan verschillende vormen aannemen. We kunnen een bedrijf in zijn geheel bestuderen, slechts één locatie, alleen de productielocaties, een bedrijfseenheid, de faciliteiten en activiteiten van het bedrijf in een land, een productreeks, etc. De keuzes die in dit stadium worden gemaakt, bepalen de omvang en de complexiteit van het uit te voeren werk. Aangezien het doel is om de impact van het bedrijf op het klimaat te begrijpen en actie te ondernemen om die impact te verminderen, kan de keuze van de reikwijdte ook de relevantie van het onderzoek beïnvloeden.

Het verzamelen van gegevens is het deel dat de meeste interne middelen mobiliseert en het grootste deel van de totale tijd die aan het project wordt besteed, in beslag neemt. De complexiteit van de organisatie, de structuur van haar informatiesystemen (waarmee niet noodzakelijkerwijs IT-systemen worden bedoeld) en de manier waarop de organisatie zichzelf beschikbaar kan stellen, bepalen de complexiteit en de duur van deze fase. Berekeningen worden gemaakt op basis van de verzamelde informatie of, wanneer bepaalde precieze informatie niet beschikbaar is, met behulp van benaderingsmethoden.

De resultaten worden geïnterpreteerd door de consultant en uitgelegd aan de klant. De combinatie van de expertise van de analist en zijn of haar kennis van het bedrijf stelt hem of haar in staat om aanbevelingen voor actie op te stellen die het bedrijf de mogelijkheid bieden om de uitstoot op de lange termijn te verminderen.

Wat zijn de voordelen van een plan om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen?

- het verminderen van uw bijdrage aan de klimaatverandering betekent het helpen verminderen van de bijbehorende risico's voor uw bedrijf; dit is zowel een altruïstisch als een egoïstisch doel, aangezien de twee met elkaar verbonden zijn

- een aanzienlijk deel van de uitstoot van broeikasgassen is afkomstig van de verbranding van fossiele brandstoffen; het verminderen van uw uitstoot betekent het verminderen van uw verbruik en dus uw kosten

- het implementeren van concrete en controleerbare reductiemaatregelen is een interessant communicatiemiddel, dat kan helpen om het merkimago van uw bedrijf te versterken.

- de Europese regelgeving legt nieuwe beperkingen op die weliswaar vooral van toepassing zijn op grote bedrijven, maar ook kleinere organisaties beïnvloeden; grote bedrijven moeten immers hun vooruitgang aantonen, wat ze doen door intern te werken, maar ook door hun waardeketens te mobiliseren

- de invoering van een koolstofbelasting zal, afhankelijk van de vastgestelde prijs, een directe invloed hebben op uw kostenstructuur en dus op uw winstgevendheid. Het bestuderen van uw voetafdruk en het nemen van maatregelen om uw uitstoot te verminderen, komt daarom neer op het beschermen van uzelf tegen dit nieuwe risico

Het bedrijf moet zichzelf beschermen tegen de gevolgen van niet-handelen op klimaatgebied, zoals beschreven in het laatste hoofdstuk over de deugden van broeikasgasemissiereductieplannen. Om dit te bereiken is het belangrijk om te beschrijven, te begrijpen en te handelen.

Of je motivatie nu voortkomt uit een persoonlijk verlangen om actie te ondernemen met het oog op de klimaatuitdaging of het resultaat is van een analyse van de risico's voor je bedrijf, het uitvoeren van een broeikasgasemissiebeoordeling is een effectief hulpmiddel. Het geeft je een frisse kijk op je organisatie en biedt oplossingen voor individueel en collectief voordeel.

‍

Séréus